Elvis Presley is geboren op 8 januari 1935 in Tupelo (Mississippi). In 1948 verhuisde het gezin naar Memphis (Tennessee). Van een buurjongen leerde hij spelen op de gitaar. Hij was op school niet erg populair. Dit veranderde nadat hij optrad in de lokale Minstrel-show, nadat vrienden hem daarvoor hadden opgegeven.
Op zijn 18de ging Elvis werken als vrachtwagenchauffeur en keek ondertussen uit naar een mogelijkheid om iets met muziek te gaan doen. Dat dit zou lukken is vooral aan toeval te wijten. Elvis had een liedje laten opnemen in de studio van Sam Phillips om aan zijn moeder cadeau te doen. Phillips de eigenaar van de studio was net op zoek naar een blanke jongen met een ‘zwart’ stemgeluid. De assistente die het plaatje had opgenomen herinnerde zich Elvis en die werd samen met twee andere jongens, gitarist “Scotty” Moore en bassist Bill Black, uitgenodigd om wat te komen zingen. Dit drietal zou enkele jaren onafscheidelijk zijn. Het leek niets te worden en toen de sessie al was beëindigd begon Elvis het nummer “That’s all right, mama” van Arthur Cudrups (1946) te zingen. Dat was het geluid waar Phillips naar op zoek was. Het nummer kwam op de lokale radio De interviewer vroeg hem op welke school hij had gezeten om zo zijn blanke identiteit kenbaar te maken. Phillips nam zijn nummer nu op met aan de B-kant “Blue Moon of Kentucky”. Je kunt hier luisteren naar deze oorspronkelijke opname van “That’s all right, mama”(1954). De ‘echo’ moest het geluid wat krachtiger maken.
Het trio werd de navolgende maanden geregeld uitgenodigd om op te treden in lokale clubs, vaak in het voorprogramma van een meer bekende grootheid. Elvis stond bij die optreden op zijn benen te schudden van de zenuwen en dat leidde ertoe van de meisjes in het publiek begonnen te gillen. Elvis werd al snel zelfverzekerder maar hij ontwikkelde het schudden met zijn onderlijf binnen de kortste keren tot een act. De meisjes gilden, maar de jongens haatten hen uit jaloezie. Vaak kwam de politie eraan te pas, omdat ze Elvis buiten stonden op te wachten. Later kwam zelfs de nationale garde de politie versterken. Op de radio was hij veel minder te horen. De zenders die country & western uitzonden dachten dat hij een neger was en de meer op ‘rhythm & blues’ georiënteerde zenders vonden hij te veel klonk als een ‘hillbilly’. Na een optreden in het voorprogramma van Bill Haley adviseerde deze hem voorlopig geen ballades te zingen, en zich te concentreren op ‘rock & roll’.
Inmiddels had platenmaatschappij RCA de rechten van Sam Phillips en diens label SUN afgekocht en zij begon met singles op de markt te brengen. De eerste was ‘Heartbreak Hotel’. Hier zie je een live-optreden in de Milton Berle show.
Heartbreak Hotel werd Presley’s eerste nummer-1 hit en hiermee was hij een nationale beroemdheid. Enkele weken later bracht RCA zijn eerste album uit “Elvis Presley”. Zijn rauwe zang had grote invloed op de ontwikkeling van toen nog amper bekende zangers als John Lennon en Keith Richards. Tegenover hun waardering stond de afschuw van gevestigde kranten en hun lezers en televisiepresentatoren. Toch nodigden ze hem allemaal uit om in hun shows op te treden. Zo betaalde Ed Sullivan grif $50.000 voor drie optredens, waarvan de helft overigens naar Elvis’ manager, “Colonel” Tom Parker ging. De helft van het kijkerspubliek stemde op deze shows af om te genieten, te gillen of te gruwelen van zijn liedjes, waaronder bijvoorbeeld “Blue Suede shoes”, dat je nu kunt horen, inclusief het gegil op een opname uit 1956.
Inmiddels was ook zijn tweede fim “Loving you” verschenen en was hij zijn derde film “Jailhouse Rock”aan het opnemen. De titelsong van deze film was intussen een groot succes geworden. Je kunt dit liedje hier horen.
Op 24 maart 1958 brak de diensttijd van Elvis aan. Hij had te kennen gegeven als ‘gewoon’ soldaat te worden behandeld en dat geschiedde. Een deel van zijn diensttijd bracht hij door in Duitsland, waarbij hij ook Priscilla Beaulieu leerde kennen, waarmee hij acht jaar later zou trouwen. Ze was toen pas 14. Hij leerde ook nog iets heel anders kennen, namelijk amfetamine. De sergeant verstrekte die grif aan hem en aan andere soldaten omdat deze had gemerkt dat zijn manschappen er een stuk energieker van werden. Ondertussen had hij ook een nieuw huis gekocht voor zijn ouders en zichzelf, Graceland.
Het thuisfront geen kans om hem te vergeten. De platenmaatschappij had de nodige opnamen op de plank liggen, zoals “Wear My Ring Around Your Neck”, “Hard Headed Woman “, “One Night”, “A Fool Such as I” en “Big Hunk o’ Love”. Die laatste kun je hier horen.
Terug uit dienst, dook hij meteen de studio van RCA in, waar zijn beste album tot dan toe ‘Elvis Back’ werd opgenomen. Het album toonde Elvis van zijn sterkste kanten, van rauwe rocker, emotionele blues zanger tot vertolker van romantische ballades. Het bevat zijn bestverkochte singles, zoals Stuck on you”, “Is now or never” en “Are you lonesome tonight?” Dat kun je nu horen
In de jaren ’60 verschenen nog enkele albums die exemplarisch waren voor de ‘kosmopolitische’ Nashville country stijl die de jaren ’60 domineerde. Verder werden er in de jaren ’60 nog 27 films opgenomen, door critici veelal als ‘bagger’ betiteld. De liedjes die Elvis daarop moest zingen werden steevast op de plaat gezet en nog goed verkocht ook, maar het deprimeerde Elvis dat hij geen uitdagende projecten omhanden had.
Enkele van zijn populairste liedjes – alle afkomstig uit films – uit deze periode waren zoals “Can’t help falling in love” (1961), “Return to Sender” (1962), “Viva Las Vegas”, de titeltrack van een film uit 1964 dat pas jaren later populair zou worden, “A little less conversation” (1968) dat pas in 2002 een nummer-1 hit werd als remix in een reclame van Nike bij de wereldkampioenschappen voetbal. “Crying in the chapel” dat was opgenomen in 1960 en nog op de plank lag, was het enige liedje dat de top-10 bereikte. Wat je hier kunt horen zijn meestal fragmenten van grammofoonplaten of van films. Maar we willen Elvis vooral live zien zingen. Dat gebeurde weer vanaf 1968.
Iedereen vond dat Elvis opnieuw moest gaan optreden en in 1968 werd de ‘Come back special” uitgezonden. Presley, strak in het leer, appelleerde aan de gevoelens van de van jaren weleer. Je ziet hier een medley van drie oude nummers ‘Heartbreak Hotel”, “Hound Dog”en “All shook up.
Elvis is door dit optreden opgeleefd maar Parker is woedend want het had een zoetgevooisde kerstshow moeten worden. Tegelijkertijd zag hij ook nieuwe kansen. Presley neemt voor het eerst in acht jaren weer een album op dat niet uit filmmuziek bestond “From Elvis in Memphis”. Critici waren positief. Voor het eerst stond ‘soul’ centraal, naast rock- en countrynummers. Er werd gekozen om meer accent te leggen op wat heet de Memphis sound in plaats van het standaard popgeluid. De volgende nummers dateren uit deze tijd en staan deels op dit album. De opnames komen uit Las Vegas en Honolulu: “Burning love”, “The wonder of you”, “Suspicious minds”, “Kentucky rain”, “Patch it up” en “In the ghetto”, waarnaar je nu gaat kijken. Deze protestsong sprong die meteen naar de eerste plaats op hitlijsten.
Vanaf zijn prille jeugd hield Elvis van gospelsongs nadat zijn ouders hem meenamen naar uitvoeringen van het Statesmen Quartet. In 1957 maakte hij zijn eerste gospelalbum “How Great Thou Art. Hiervan kun je luisteren naar “Run on”. Er is geen oude opname beschikbaar, dus kun je nu kijken naar een opname uit 1972.
Zijn stijl werd steeds vaker een mix van soul, rock en country. Elvis’ was door zijn recente werk opgeleefd. Hij hunkerde naar uitdagende projecten. Hij werd verschillende malen uitgenodigd om op te treden in films die het karakter van de niemendalletjes uit de jaren ‘60 overschreden. Zij manager ‘Colonel” Tom Parker hield het allemaal af; deze vond dat Elvis zijn vernieuwde repertoire, nu deze weer volle zalen trok, moest verzilveren. In 1973 boekte hij hem voor 168 concerten.
Vanaf 1973 ging het bergafwaarts met Elvis. Hij had al herhaaldelijk een overdosis barbituraten genomen en was in coma in het ziekenhuis opgenomen. Elvis verafschuwde drugsgebruik, maar als zijn lijfarts Nichopoulos hem die voorschreef, vertrouwde hij op hun medicinale werking. On oktober werd zijn echtscheiding uitgesproken. Priscilla was al in 1971 met hun dochtertje Lisa-Marie (overigens dit jaar overleden) uit Graceland vertrokken. De klap van de scheiding kwam hij niet te boven. Tijdens zijn optredens droeg hij steeds wanstaltiger kostuums en gillende meisjes waren er allang niet meer. Deze optredens waren soms tenenkrommend. Soms kwam Elvis niet uit zijn woorden, soms stond hij stokstijf en kende hij geen enkele tekst meer, maar met een extra dosis peppillen kwam hij er weer bovenop.
Ondanks dit alles zijn er tussen 1973 en 1976 nog zes albums verschenen, deels met oud materiaal. Acht liedjes daaruit kwamen nog in de top-10. Het zijn onder andere ‘My boy” (1975), “Moody Blue” (1976) en -geprezen en verguisd – “Hurt”(1976). Dit zie je hier in een van Elvis’ laatste optredens in 1977.
Op 16 augustus 1977 vond zijn toenmalige vriendin hem dood de vloer van de badkamer, hij zou later op de middag naar Memphis vliegen voor een optreden. Twee dagen later werd bij begraven in aanwezigheid van duizenden fans. Uit onderzoek bleek dat hij vermoedelijk was overleden aan overmatig medicijngebruik. Zijn lijfarts had hem alleen al in 1957 10.000 doses kalmeringsmiddelen en amfetaminen voorgeschreven. Deze arts is vrijgesproken van betrokkenheid bij zijn dood, maar is wel uit zijn ambt gezet.
Behalve zijn arts heeft ook zijn manager, “Colonel” Tom Parker (1909 – 1997) een kwalijke rol gespeeld. Vrienden van Elvis beschreven deze als een bedrieger die alleen op Elvis’ geld uit was. Hij beheerde alle zakelijke contacten, eigende zich 30 – 50% van alle inkomsten toe en verhinderde dat Elvis nieuwe wegen insloeg. Hij voorkwam ook dat Elvis in het buitenland zou optreden, een grote wens van hem. Parker, geboren als Dries van Dijk was als vrijbuiter vanuit Nederland zonder papieren naar de VS vertrokken, had daar jarenlang in de rafelranden van de samenleving geleefd onder andere als manager van circussen. Toen hij eenmaal manager van een aantal artiesten was geworden, vroeg niemand meer naar zijn paspoort. Naar het buitenland reizen kon hij als illegaal met een verzonnen naam niet. In de film ‘Elvis’ uit 2022 speelt diens relatie tot de “Colonel”, gespeeld door Tom Hanks, een belangrijke rol.
Na Elvis’ dood is de herinnering aan zijn persoon en aan zijn muziek terecht tot op de dag van vandaag blijven voortleven. Zij albums worden nog steeds verkocht; bij is een van de meest verdienende overleden artiesten ooit, maar grote delen van zijn vermogen zijn door wanbeheer verloren gegaan.
Ik ga Elvis nog een maal laten schitteren. “Elvis, the concert” was een uitermate succesvolle show die vanaf 1997(!) verschillende malen over de hele wereld is gegaan. De laatste maal in 2012, toen ook in Ahoy. Daar had Elvis alleen maar van kunnen dromen. Hoe kon dit? Er was een aantal kwalitatief goede ‘multi track’-opnamen van concerten begin jaren ’70 beschikbaar. Van deze tracks is alleen Elvis stem gebruikt. Hij en ter afwisseling ook de muzikanten worden op grote schermen geprojecteerd, knap gemonteerd en live begeleid door een band, die deels bestond uit leden van zijn oorspronkelijke begeleidingsgroep. Soms zie je ook je oorspronkelijke begeleidingsgroep in beeld (let maar eens op de drumstellen), maar die hoor je niet. Je ziet de opname van het concert in 2002, ter gelegenheid van de 25ste sterfdag van Elvis[1].
Elvis is ten gronde gericht als ‘cashcow’ en kreeg daartoe ongelooflijke hoeveelheden stimulerende en verdovende middelen toegediend. Hij had gecoacht moeten worden en zowel meer rust als artistieke prikkels moeten krijgen. Hij was dan samen met Priscilla en Lisa-Marie gelukkig geworden en had hij zijn faam als ‘King of Music’ wereldwijd kunnen vestigen.
[1] Een volledige weergave van dit concert kun je hier bekijken
Expeditie muziek 
Plaats een reactie