In het voorjaar van 2023 is Taylor Swift begonnen aan haar zesde wereldtournee. Deze zal duren tot eind 2024 en minimaal 111 optredens omvatten. Zij zingt 40 liedjes, afkomstig uit elk van haar 10 albums. Elk album vertegenwoordigt een periode (‘era’), vandaar de naam ‘Eras tour’[1]. Ondertussen is ze haar muzikale grenzen (weer) aan het verleggen. Deze verkenning omvat de periode vanaf 2020, waarin drie nieuwe albums het licht zagen en die wordt afgerond door haar benoeming tot ‘persoon van het jaar’ door het weekblad Time. In het jaar 2022 was dat Vododymyr Zelensky.
De uitbraak van de corona epidemie leidde tot de afgelasting van een geplande tournee in 2020, wat haar ineens een ongekende hoeveelheid tijd en rust gaf. Niettemin, dat jaar zou in artistiek en commercieel opzicht het beste jaar tot dan toe worden. In de tweede helft van 2020 bracht ze kort na elkaar onaangekondigd twee albums uit; folklore en evermore (geschreven met kleine letters). Ze had veel boeken gelezen en was gefascineerd door de verschillende karakters die ze daarin tegenkwam. Ze blijft vanuit de ík-persoon’ schrijven, maar de liedjes gaan over anderen, fictief of bestaand. Haar teksten bereiken een nog grotere mate van zelfbewustzijn, introspectief vermogen en poëtisch gehalte.
Ik laat als eerste ‘Betty’ horen uit het album ‘folklore’, life uitgevoerd tijdens de uitreiking van de Academy of Country Music Awards in het Grand Ole Opry House in Nashville. Het is een onderdeel van een ‘teenage love triangle’. In dit liedje verontschuldigt Taylor (in de persoon van een 17-jarige James) hoe hij Betty heeft ‘bedrogen’ met een niet nader genoemde persoon, die ‘aan het woord’ komt in het liedje ‘August’.
De tekst van dit liedje vind je hier
In een ander liedje “Cardigan’ zingt Taylor vanuit de positie van Betty. Zij hoopt nog steeds op voortzetting van de relatie met James.
De tekst van dit liedje vind je hier
In het derde liedje ‘August’ horen we het anonieme meisje waarmee James in de zomer een relatie had. Ze betreurt dat James het weer ‘goed’ heeft gemaakt met Betty. Maar ze zegt berustend: “You weren’t mine to lose.”
De opnames van deze liedjes komt uit de ‘Folklore Long Pond Studio Sessions’ een muziekfilm waarop alle liedjes van ‘folklore’ te horen zijn. Taylor Swift heeft deze samen met medeproducenten Jack Antonoff en Aaron Dessner gemaakt omdat concerten in de coronatijd niet mogelijk waren. Antonoff en Dessner nemen ook de begeleiding voor hun rekening. Andere songs waar je beslist naar moet luisteren zijn: ‘The 1’, ‘Mirrorball’, ‘This is me trying’ en ‘Peace’.
De meeste critici beschouwen ‘folklore’ als het beste album van Taylor. De New York Times gaat nog verder en beschouwt dit album een van de beste dingen die de pandemie heeft voortgebracht.
Te midden van euforie was er enkele maanden later ineens ook ‘evermore’, een album dat opnieuw goed werd ontvangen. Het is vergelijkbaar met ‘folklore’. De karakterstudies gaan wat dieper; Swift doorgrondt nog steeds vanuit de ‘ik’-positie menselijke emoties rond liefde, verdriet, huwijker en ontrouw.
Sommige liedjes hebben een duidelijker pop-accent, met melodieën die goed in het gehoor liggen. Dit geldt onder andere voor het liedje ‘No body no crime’ Aan de wat ‘poppy’ liedjes zou je kunnen toevoegen ‘Karma’ en ‘Anti-hero’. De muziekvideo van dat laatste liedje laat ik straks horen.
Maar Evermore kent ook zijn dromerige ballades. ‘Willow’ bijvoorbeeld heeft diezelfde ingetogenheid als de meeste nummers van ‘folklore’.
De tekst van dit liedje vind je hier
Vergelijkbare liedjes van ‘evermore’ zijn: ‘Champagne problems’ ’Coney island’ en ‘Marjorie’, Dit laatste liedje gaar over Taylor’s grootmoeder, de operazangeres Marjorie Finlay. ‘Tolerate it’ gaat over relaties tussen jonge vrouwen en oudere mannen. De maker van deze (niet officiële) muziekfilm heeft het liedje voorzien van beelden uit The Crown’, met name Charles en Diana.
Bina twee jaar na het verschijnen van Evernote, op 21 oktober 2022, kwam het tiende album, Midnights, uit. Het album sluit eerder aan bij oudere albums als 1989 dan bij de vorige twee. Jack Antonoff, een belangrijke coproducent van haar werk vanaf 1989 heeft weer een belangrijke rol gespeeld. Het is opnieuw geïnspireerd door haar eigen gevoelsleven. Ze snijdt thema’s aan die zich in de nachtelijke uren aan haar opdringen, zoals angst, zelfkritiek, wraakgevoelens en schizofrenie en maar ook vertrouwen in zichzelf. Ze behandelt deze thema’s op een meer abstractere wijze dan vroeger. Als het over angst gaat, kan de luisteraar zich daar ook zelf in herkennen. Critici beschrijven het genre als electropop en synthpop met invloeden van R&B in plaats van indie folk en ‘alternative rock’, labels die de vorige twee albums sierden. De melodieën zijn doorgaans subtiel. Een van de commentatoren spreekt van ‘chillout music’.
Je kunt nu luisteren naar ‘Would’ve, could’ve, should’ve.
De tekst van dit liedje vind je hier
In dit liedje betreurt ze de relatie die ze op 19-jarige leeftijd heeft gehad met een oudere man, de manier waarop hij haar heeft behandeld en de trauma die ze daarvan heeft overgehouden: “I damn sure never would’ve danced with the devil at 19 / And the God’s honest truth is that the pain was heaven.”
Critici waren wederom positief vanwege de ingetogen productie en zangstijl. Ze roemen ook de verdere verfijning van Swift’s schrijfkunst. Midnights is in commercieel opzicht haar meest succesvolle album. Spotify meldt dat nog nooit eerder in een dag zoveel albums waren gestreamd. Het was voor het eerst in de geschiedenis dat de hele top tien van Billboard uit nummers van Swift bestond.
Andere liedjes uit dit album zijn ‘Karma’ en Bejuweled, een parafrase op het sprookje van Assepoester. Zeker te vermelden is de ballade ‘You’re losing me’. Velen zagen hierin de vooraankondiging van de beëindiging van haar zes-jaar durende relatie met de Engelse acteur Jo Alwyn Verder zou je zeker moeten luisteren naar ‘Sweet nothing’, over de perioden van rust die Swift ervaart in haar eigen huis, ‘Maroon’, een liedje over gemiste kansen en ’Midnight rain’ waarin Swift mijmert hoe het allemaal anders zou zijn gegaan als ze bij een eerdere liefde niet in de eerste plaats voor haar carrière had gekozen.
De teksten van Taylor Swift en de bijbehorende muziek zijn onderwerp van tientallen beschouwingen door journalisten, politici en cultuurwetenschappers.
Swift appelleert volgens Vox aan de gevoelens van de millenniumgeneratie op een manier zoals Bruce Springsteen dat deed voor de babyboomers. Ze verbindt etnische, culturele en nationale verschillen en is van grote betekenis zijn voor empowerment van vrouwen. Ze is een soort geweten van de Amerikaanse samenleving. Min of meer spottend noemt ze zichzelf in een liedje ‘Miss Americana;’. Dit is ook de titel van een documentaire die Netflix over haar heeft gemaakt.
Het liedje “You’re on your own, kid” uit Midnights beschrijft de onzekerheden waarvoor jong-volwassenen staan, als ze een positie moeten opbouwen, met relaties worden geconfronteerd en vrienden ook hun eigen weg gaan: “Summer went away / Still the yearning stays / I play it cool with the best of them / I wait patiently / He’s gonna notice me / It’s ok, we’re the best of friends”.
De tekst van dit liedje vind je hier
Ik ben in deze twee verkenningen weinig aandacht geschonken aan Taylor als mens, al vertellen de liedjes samen meer over haar dan je wellicht van bekenden in je omgeving weet. Ik benader mijn bijdragen in de eerste plaats vanuit de muziek. Als je toch meer van haar wil weten en de duizenden artikelen over haar in tabloids je niet aanspreken, lees dan hier het artikel dat Sam Lanski, redacteur van Times, over haar heeft geschreven naar aanleiding van het feit dat het blad haar op 5 december 2023 heeft uitgeroepen tot persoon van het jaar 2023.
De impact van Taylor gaat veel verder. Zij heeft haar gigantische hoeveelheid downloads op Spotify en Apple Music met succes ingezet om beide bedrijven te bewegen de honorering van jonge artiesten structureel te verbeteren. Ze heeft haar invloed op politici gebruikt om wetgeving aan te nemen die moeten voorkomen dat bedrijven als Ticketmaster de populariteit van artiesten misbruiken om de prijzen van concerten op te drijven. Wat niet kan verhinderen dat toegangsbewijzen voor de Eras-show op de zwarte markt voor duizenden euros worden verkocht. Tenslotte heeft ze er een stokje voor gestoken dat beleggers (private equity) zich verrijken met het verhandelen van de masteropname van haar albums. Dit heeft ze op magistrale manier gedaan door haar eerste zes albums stuk voor stuk opnieuw op te nemen (‘Taylor’s versie’). Van de latere albums had ze het eigendom over de masteropnamen al bedongen. Dit heeft haar geen windeieren gelegd. De waarde van de nieuwe masteropnamen wordt op 300 miljoen begroot, wat komt boven op haar inmiddels gegroeide vermogen van meer dan 1,1 miljard. Ze is overigens zeer actief om haar inkomsten voor goede doelen te gebruiken.
Vol zelfspot is het liedje ‘Anti-hero’ de titelsong van Midnights. De muziekvideo kun je hier bekijk, een absurdistisch filmpje. Naar eigen zeggen heeft ze zich in geen ander liedje zo blootgegeven dan in dit. Het liedje verbeeldt al haar zwakheden, angsten, zelfhaat en de idee dat haar leven niet meer te beheersen valt.
De tekst van dit liedje vind je hier
Pas sinds kort positioneert Swift zich ook politiek. In eerste instantie kwam dat tot uitdrukking in haar steun voor het verzet tegen de beperking van vrouwenrechten en burgerrechten in het algemeen. In tweede instantie verbond ze zich aan de democratische partij, wat haar positie binnen het conservatieve country en western establishment op scherp stelde. Algemeen wordt aangenomen dat als ze dit eerder had gedaan Hillary Clinton tot president was gekozen. Overigens blijkt uit diverse polls dat de meerderheid van de Amerikaanse bevolking op haar zou stemmen als zij zich beschikbaar stelde voor het presidentschap. Ze heeft al aangegeven dat wat ze ook in de toekomst zal doen, het altijd zal draaien om een artistieke schepping.
Zelf vind ik het denkbaar dat ze naast of in plaats van liedjes zingen en concerten geven muziek gaat schrijven voor films. Ze voelt zich aangetrokken door het medium film, wat ook blijkt uit de vele films die zij voor haar liedjes heeft geregisseerd, maar ook uit haar bijdragen aan speelfilms. Maar niet vergeten moet worden dat ze net 34 is en als zangeres beslist niet afgeschreven wil worden.
Taylor Swift schreef het liedje ‘Beautifull ghosts’ (2019) samen met Andre Lloyd Webber voor de verder negatief beoordeelde film ‘Cats’, waarin ze overigens zelf ook een rolletje had. Je kunt kijken naar een filmfragment waarin Francesca Hayward het liedje als angstige jonge poes vertolkt. Dit is ondertitelt, zodat je de tekst goed kunt volgen. Op de nu volgende muziekvideo zingt Taylor het liedje zelf.
De tekst van dit liedje vind je hier
Voor een andere film ‘Where the Crawdads sing’ (2022) schreef ze het nummer “Carolina” Ook hiervan kun je hier de muziekvideo bekijken en beluisteren. Tekst en compositie worden alom geprezen omdat ze volledig aansluiten bij de atmosfeer van de film. Dat geldt ook voor de ongewoon dromerige stem in dit nummer van Taylor.
De tekst van dit liedje vind je hier
Het verhaal over Taylor Swift is nog lang niet afgelopen. Het gaat door, veel langer dan ik erover kan schrijven….
[1] Ze doet op 4,5 en 6 juli 2024 Amsterdam aan, maart kaartjes zijn er allang niet meer. De verfilming van haar optreden in Los Angeles tot concertfilm, door haar zelf geregisseerd is overigens een prima alternatief.
Expeditie muziek 
Plaats een reactie