In een vorige post heb ik het ontstaan, de inhoud en de achtergrond van het liedje ‘Viva la Vida’ van Coldplay verkend. Ruim 14 jaar geleden een grote hit en sindsdien miljoenen keren beluisterd. Behalve Coldplay hebben talrijke andere artiesten, zangverenigingen en orkesten het liedje op hun repertoire. Maar was het liedje, de melodie met name, wel helemaal van Coldplay? Toen het liedje een hit werd, kwamen er minstens vier beschuldigingen van plagiaat. In deze post verken ik hoe terecht deze aanklachten waren. Vorm zelf al luisterend je oordeel.

Wie daar behoefte aan heeft, kan hier nog eens de muziekvideo bekijken.  Voor de verandering gebruik ik de alternatieve versie van Anton Corbijn, waar je Chris Martin als koning verkleed door de straten van Den Haag, Madurodam en de duinen ziet lopen. Hij zeult het schilderij ‘La Liberté guidant le peuple’ van Eugène Delacroix met zich mee dat ook is gebruikt in de officiële video.

De eerste beschuldiging was afkomstig van de Amerikaanse zanger Cat Stevens. In het liedje ‘Foreigner Suite’ komen twee passages voor die verdacht veel lijken op passages in Viva la Viva. In de onderstaande video worden de vermeend overeenkomstige delen vergeleken. 

De tweede kwam van de nagenoeg onbekende Amerikaanse band Creaky Boards. Coldplay zou in Viva la Vida een deel van de melodie van ‘The Songs I Didn’t Write’ hebben gebruikt als melodie van hun nummer. Een liedje waarin de zangers uiting geeft aan zijn jaloezie op al die leuke liedjes die hij niet heeft geschreven. Je hoeft alleen naar de eerste minuut te luisteren. Het refrein is duidelijk anders. Overigens best een aardige song.

De derde betreft het nummer is ‘Love again’ van Carly Rae Jelsen uit 2005. Het gaat om de intro en het refrein. Ik vind dat de overeenkomst maar op enkele maten betrekking heeft, dus hier is de kans op toeval erg groot.

De vierde aanklacht kwam van de gitaarvirtuoos  Joe Satriani in zijn instrumentale nummer’ ‘If i could fly’. Hier het liedje:

In deze video worden de bewuste fragmenten uit ‘Viva la Vida’ en ‘If I could fly’ achter elkaar getoond.

Dit lijkt de meest serieuze aanklacht. In 2009 sloten de twee partijen een minnelijke schikking. Het is niet bekend wat die schikking inhield. Soms trekt een partij de klacht in, zoals gebeurde in het geval van Cat Stevens en Creaky Boards. Vaak wordt een afkoopsom betaald maar het gebeurt ook dat de andere partij in onderling overleg of na tussenkomst van de rechter als medeauteur van het nummer moet worden erkend. In dit geval is er tevens sprake van delen in de royalty’s. Dat kan flink oplopen zoals is de evidente zaak van Sting tegen Puff Daddy over het nummer ‘I’ll missing you. In een eerdere verkenning heb ik hierover uitgeweid. 

In het geval van Joe Satriani was de kans levensgroot dat een rechter van plagiaat had gesproken. Musicologen die beide muziekstukken hebben onderzocht vinden dat er sprake is van een grote overeenstemming. Zoek bijvoorbeeld maar op Youtube naar ‘Did Coldplay copy Joe Satriani? Let’s do the Music Theory: Part 2’.  Het akkoordenschema tempo en ritme zijn nagenoeg gelijk. Maar bovendien blijkt uit minutieuze vergelijking van de partituur dat beide liedjes zo veel overeenkomsten hebben dat toeval praktisch is uitgesloten.  

Toch hoeft dit niet te betekenen dat Chris Martin de melodie bewust heeft gekopieerd. Zij verhaal is dat de zin ‘I used to rule the world’ samen met een bijpassend deuntje hem ’s nachts te binnenschoten. Ook ’s nachts werken onze hersenen volop en vanuit het onderbewuste kunnen talloze herinneringen naar boven komen. Dat kunnen ook melodietjes zijn, die je ooit hebt gehoord. 

De Amerikaanse hoogleraar musicologie prof. Lawrence Ferrara heeft eveneens de melodie structuren van ‘Viva La Vida’, ‘If I could Fly’ en ‘Foreigner Suite’ onderzocht.  Hij kwam tot de conclusie dat zij alle drie sprekend leken op de compositie “Se tu m’ami” van de Italiaanse componist Giovanni Battista Pergolesi, die stierf in 1736. Een liedje dat ook vandaag de dag nog geregeld valt te horen.  In een opzicht had hij het in elk geval fout.  Dit zangstuk ‘Se tu m’ami’ is inmiddels toegeschreven aan Alessandro Parisotti, die aan het einde van de 19de eeuw leefde.  Wat de overeenkomst met de drie voornoemde liedjes betreft, oordeel zelf maar. Het wordt hier gezongen door Yeal Salas.

Chris Martin heeft altijd de beschuldigingen van plagiaat van de hand gewezen. Naar zijn zeggen hebben ze hem geïnspireerd om nog betere liedjes te maken.  Ik voorkomende gevallen waar bewust gebruik wordt gemaakt van fragmenten van andere muziekstukken gebeurt dat uit waardering en wordt dat expliciet vermeld. Toch zou ik wel willen weten hoe de zaak met Joe Satriani is geschikt.