Tip: Lees en beluister de verkenningen van Beyoncé en Rihanna voorafgaand aan de tweedelige reeks ‘De productie van megahits’

De productie van tophits en de casting van hun vertolkers is een miljarden business. Het gaat daarbij maar om één ding, liedjes produceren die grote kans hebben kassuccessen worden.

In deze verkenning gaat het de twee vrouwelijke superstars, Beyoncé en Rihanna. Hardwerkende en qua stem en performance getalenteerde artiesten voorzien van een welgevulde portemonnee én omgeven door even begiftigde producenten.

Producers en topliners

In een vorige verkenning heb ik laten zien en horen dat veel liedjes vergelijkbare kenmerken hebben. Maar met al deze kennis maak je nog geen tophit. Dat is vakwerk. Elke muziekproducent maakt gebruik van ervaren en artistiek begaafde teams, die alle genoemde vaardigheden ‘in de vingers’ hebben en daar een dosis creativiteit aan toevoegen.  Zo’n n team bestaat uit ‘producers’ en ’topliners’. Deze tweedeling komt in de plaats van de bekende taakverdeling tussen componisten en tekstschrijvers.  Veel megahits zijn afkomstig een beperkt aantal teams. De lijntjes zijn kort en de producers en ‘topliners’ kennen ‘hun’ artiesten en ze wisselen voortdurend ideeën uit over nieuwer liedjes.

 

Stargate

Stargate is zo’n een team van producenten, de al geruime tijd in de VS werkzame Noren Mikkel Eriksen and Tor Erik Hermansen.  Zij zijn dagen achter elkaar bezig met de productie van ‘tracks’, zeg maar geluidsfragmenten.  Ze zitten met zijn tweeën of drieën achter toetsenborden en computers en pingelen erop los, net zo lang dat er een ‘catchy’ reeks klanken uitkomt.  Dat is lang niet altijd een liedje, maar eerder een intro of refrein. Ze beluisteren en herluisteren deze tracks totdat de naar hun gevoel beste overblijven. 

De meer dan 100 liedjes die ze hebben geproduceerd vind je hier. Veel daarvan zijn in hitparades in de hele wereld beland.

We luisteren als intermezzo naar het controversiële liedje S&M van Rihanna. Dit is geproduceerd door Stargate en de Fransman Sandy Julien Wilhelm.

Alle kenmerken van een tophit die eerder zijn genoemd vallen weer onmiddellijk op:

• De intrigerende klanken in het begin: na na na na come on.
• Het dance ritme
• De intro, met het lieve stemmetje
• Het samensmelten van tekst en ritme in het refrein: “sticks and stones may break my bones but chains and whips exite me”
• De herhaling van intro en refrein

De volledige tekst kun je hier nalezen

Ester Dean

Producenten werken bijna altijd samen met ‘topliners’, degenen die tekst bij de muziek maken. Zodra er een dozijn of wat potentieel goede ‘tracks’ op de plank ligt nodigen ze een van hun ‘topliners’ uit. Esther Dean is zo’n topliner die veel met Stargate werkt.  Hier vind je een overzicht van alle liedjes (117) waarvan Esther Dean co-auteur was. Zij was betrokken bij een aantal van de grootste hits van Beyoncé en vooral Rihanna, wier stem ze bijzonder goed aanvoelt en kan imiteren. 

Hoe gaat dat schrijven van teksten? Esther heeft geregeld meerdaagse sessies met Stargate en zij neemt dan plaats in een geluiddichte cel en krijgt dan een track te horen.  Esther heeft zich voorbereid door uit kranten en andere bronnen honderden korte zinnen, goed in het gehoor liggende (‘catchy’) woorden op te schrijven en het begin van een liedje is niets anders dan dat ze met zulke woordcombinaties een tracks inzingt. Zij heeft een uitermate hoge begaafdheid om woorden en klanken te doen versmelten, ook al zijn de woorden vooralsnog betekenisloos. Ze blijft dat tientallen malen herhalen totdat ze voelt dat er iets goeds zit aan te komen.  Ze spelen net zo lang met klanken, woorden en zinnen totdat er een pakkende intro en refrein liggen. Omdat deze vaak herhaald zullen worden is het lkiedje daarmee voor de helft af. Als de producers tevreden zijn, schrijven ze vaak in enkele tientallen minuten de tussenliggende coupletten

Aan het einde van de week zijn er op die manier een stuk of vijf potentiële megahits op tekst en muziek gezet, inclusief alle muzikale effecten, waar verder geen muziekinstrument aan te pas komt. Overigens wordt in de shows doorgaans wel gebruik gemaakt van een life orkest. De meest belovende hits worden aan plaatsenmaatschappijen voorgelegd en zeker artiesten als Beyoncé en Rihanna luisteren kritisch mee.

Van de hoogst scorende hits van Beyoncé en Rihanna zijn er zeker tien geproduceerd door Stargate in samenwerking met Esther Dean, die daarmee makkelijk enkele miljoenen dollar per liedje verdienen.

Het kan ook wel eens anders lopen dan gedacht

We luisteren tot slot naar een liedje dat geproduceerd is door Ryan Tedder, deze stuurde een track naar een top-liner die er het liedje ‘Halo’ voor Beyoncé van maakte. We luisteren naar Halo, een rustig liedje, nu met de zangeres in beeld. De eerder genoemde stijlkenmerken vallen opnieuw op. De luisteraar wordt naarmate het liedje vordert steeds meer in de ‘halo getrokken’.

Er ging echter iets mis,  want Ryan Tedder gaf de track ook aan Kelly Clarkson die er een eigen tekst bij maakte: Already Gone.

Uiteraard was Kelly erg boos want haar liedje verscheen later, maar juridisch was er niets aan de hand.  De liedjes hadden dezelfde producers, die zich vanwege deze fout in alle bochten moest draaien en de teksten verschillen. Bovendien liep ook het liedje van Kelly als een trein.

Kelly is zeker Beyoncé mindere als zangeres, maar eveneens een theaterpersoonlijk, dus zij permitteert zich af en haar liedje te voorzien van het refrein van het liedje Halo van Beyoncé. Daarvan laat ik nu een van de overigens zeldzame en ook slechte opnames horen. 

Daarna is er een hele rage ontstaan in het mixen van beide liedjes geïntegreerd, wat tekstueel lastig is omdat ‘Halo’ een liedje vol hoop en verwachting is en ‘Already gone’ over het einde van een relatie gaat. 

Ook zijn er audiofreaks die een mash-up van beide liedjes hebben gemaakt. Een mash-up is het op muzikaal verantwoorde wijze vermengen van twee of meer muzieknummers. Voor de liefhebbers is hier ook nog een voorbeeld van. Het lijkt een duet, maar vooral de overeenkomst van beide nummers valt op.